Leica R8 - artykuł opublikowany w Foto-Kurierze 10/1996

Gdyby aparaty fotograficzne porównywać do samochodów, to z pewnością kamerom Leiki należałoby przyporządkować firmę Rolls-Royce. Obydwóch producentów wiąże niezawodność i precyzja działania ich urządzeń, stosowanie sprawdzonych i niezbędnych rozwiązań, a tym samym duża odporność na pojawiające się mody, przywiązanie do tradycji, długowieczność, duży udział pracy ręcznej w całokształcie produkcji oraz niezwykle wysoka cena.

Leica to jedna z bardzo niewielu firm działających w sektorze fotografii 35 mm, która na Photokinie '96 nie pokazała sprzętu APS. W zasadzie nic w tym dziwnego, gdyż firma zajmuje się produkcją aparatów dla zawodowców, i to głównie fotografów kreatywnych, zajmujących się tworzeniem obrazu niemalże od podstaw. Takie przeznaczenie aparatów Leiki sprawia również, że firma nie jest nawet zainteresowana wprowadzeniem do swych kamer systemu AF. Wszystkie aparaty fotograficzne, na których widnieje logo Leica (poza kompaktami, które pomijamy w naszym opisie), stanowią więc konstrukcje z tradycyjnie ręcznym nastawianiem ostrości i sprawdzonymi, niezbędnymi dla zawodowców rozwiązaniami. Nie oznacza to bynajmniej, że kamery firmy Leica pozbawione są nowoczesnych fukcji. Takim przykładem jest właśnie ostatnia Leica R8, której producent dał wiele nowych możliwości, dostępnych już od pewnego czasu w kamerach profesjonalnych innych firm.

Wygląd

Pierwszy rzut oka na nowy aparat Leiki wystarcza, aby odnieść wrażenie dużej więzi z nowoczesnością. Leica R8 posiada unikalną stylistykę - jej pryzmat schowano w opływowych kształtach korpusu. Poza nim nie wystają również obydwa pokrętła oraz dźwignia naciągu filmu, gdyż zostały elegancko "wtopione" w obudowę. Najczęściej używane elementy sterowania pracą aparatu ulokowano bardzo ergonomicznie, a pozostałe, rzadziej potrzebne fotografującemu, są mniej widoczne lub wręcz ukryte. Swój elegancki, opływowy kształt Leica R8 zachowuje również wtedy, gdy zostanie podłączony do niej motor lub winder.

Pomiar oświetlenia

Leica R8, jako pierwsza konstrukcja firmy, ma trzy możliwości pomiaru oświetlenia, a w tym po raz pierwszy zastosowany przez Leikę pomiar wielopolowy. Realizuje go składająca się z pięciu pól pomiarowych fotodioda krzemowa o powierzchni aktywnej w kształcie prostokąta. Ulokowano ją, podobnie jak w poprzedniej Leice R7, w podstawie aparatu, co chroni element pomiarowy przed dostępem rozproszonego wewnątrz korpusu kamery światła, fałszującego pomiary. Ta sama fotodioda wykorzystywana jest także do pomiaru centralno-integralnego. Trzeci rodzaj pomiaru, występujący już we wcześniejszych konstrukcjach pomiar selektywny (częściowy), korzysta z drugiego elementu krzemowego, posiadającego okrągły kształt i zlokalizowanego na specjalnym odbłyśniku za lustrem półprzepuszczalnym.

Pomiar wielopolowy umożliwia odczytanie jasności obrazu w sześciu strefach. Otrzymane wartości porównywane są z bazą danych zawierającą informacje o wszystkich typowych sytuacjach zdjęciowych, a wbudowany mikroprocesor określa na tej podstawie ekspozycję. System ten daje wg producenta bardzo dobre wyniki nawet w skomplikowanych warunkach oświetleniowych.

Pomiar centralno-integralny wykorzystuje sześć stref tego samego co w przypadku pomiaru wielopolowego elementu krzemowego, z tym że mocniejszy wpływ na wynik pomiaru ma tutaj część środkowa kadru.

Pomiar selektywny, tak jak w przypadku Leiki R7, dokonywany jest w centrum kadru, w kole o średnicy 7 mm, pokrywającym 4.5% pola obrazu. Pole to, widoczne w celowniku, oznaczone jest na każdej wymiennej matówce. Ogromną zaletą pomiaru selektywnego, i dużą pod tym względem przewagą Leiki R8 nad wieloma innymi konstrukcjami profesjonalnymi znajdującymi się dzisiaj na rynku, jest jego wyjątkowo duża czułość: od EV -4 do EV 20 (f/1.4; ISO 100/21<198>). Niezmiernie korzystny podczas pracy w słabym oświetleniu dolny zakres EV firma znacznie zwiększyła w stosunku do Leiki R7 (od EV 2 do EV 20). Podobnie zwiększeniu uległ zakres pomiaru centralno-integralnego, który jest identyczny jak w przypadku pomiaru wielopolowego i wynosi od EV -2 do EV 20.

Kontrola ekspozycji

Leica R8, podobnie jak model R7, daje fotografującemu cztery tryby pracy podstawowej: ręczny, preselekcję przysłony, preselekcję czasu oraz program z korekcją poszczególnych parametrów ekspozycji. W każdym z tych trybów możemy użyć dowolnego sposobu pomiaru oświetlenia, a poprzez lekkie naciśnięcie spustu migawki możemy także w każdym trybie, lecz tylko przy pomiarze selektywnym, zapamiętać zmierzone wartości ekspozycji. Jest to duży krok naprzód w porównaniu z Leiką R7 i np. tańszą Leiką R-E, w których wybrany rodzaj pomiaru oświetlenia wiąże się z określonym trybem pracy kamery i odwrotnie. Tak więc np. posiadająca jedynie pomiar selektywny i centralno-integralny Leica R7 nie pozwala w trybie ręcznym mierzyć światła w sposób uśredniony, przy preselekcji czasu i w automatyce programowanej użyć pomiaru selektywnego, a z pamięci pomiaru możemy skorzystać jedynie przy preselekcji przysłony i pomiarze selektywnym. Leica R8 jest więc prawie wolna od takich ograniczeń. Pracując w automatyce możemy także w każdym jej trybie zastosować korekcję ekspozycji w zakresie +/- 3 EV, w odstępach co pół stopnia.

Następną nową i cenną dodatkową funkcją Leiki R8, dostępną z motorem lub winderem, jest automatyka wariantów naświetlania, dająca trzy kolejne ekspozycje różniące się o 1/2 lub 1 EV.

Migawka

Leica R8 posiada zupełnie nowa migawkę, która pozwala wreszcie lustrzankom tego producenta oferować krótki czas synchronizacji 1/250 sek oraz najkrótszy czas ekspozycji, stanowiący także szczyt możliwości dla wielu innych firm, 1/8000 sek. Migawka ta jest sterowana elektronicznie, wykonano ją z metalu i ma pionowy przebieg. W trybach preselekcji przysłony i zaprogramowanym czasy otwarcia migawki nastawiane są bezstopniowo, w dużo szerszym niż we wcześniejszych aparatach Leiki zakresie od 32 do 1/8000 sek. W trybie manualnym oraz przy preselekcji czasu otwarcia migawki możemy dobierać go w zakresie od 16 do 1/8000 sek w odstępach połówkowych. Dodatkowo dostępny jest oczywiście czas B.

Współpraca z lampą błyskową

Większość nowej elektroniki, którą firma zaprojektowała do modelu R8, jest wykorzystana do pomiaru przez obiektyw światła błyskowego. Współpraca lampy z kamerą odbywa się w systemie SCA 3000 poprzez adapter SCA 3501. Firma opracowała nawet nowe obiektywy Leica R, wyposażone w elektryczne styki oraz moduł ROM, które wykorzystuje się podczas tej współpracy - zakodowana informacja o obiektywie jest przesyłana do aparatu i jeżeli użyto odpowiedniej lampy błyskowej jej reflektor automatycznie ustawia się w pozycji zooma odpowiadającej ogniskowej użytego obiektywu.

Fotografujący Leiką R8 w połączeniu z wieloma trybami ekspozycji oraz centralno-integralnym pomiarem światła lampy błyskowej - niestety, nadal tylko taki - ma do dyspozycji różne techniki błyskowe. Wymieńmy synchronizację z długimi czasami otwarcia migawki, synchronizację na przednią bądź tylną zasłonkę migawki, czy tryb stroboskopowy. W tym ostatnim, użytym z odpowiednią lampą błyskową, aparat samoczynnie dobiera czas otwarcia migawki do określonej przez fotografującego ilości błysków i ich częstotliwości. Istotną funkcją dostępną w systemie SCA z adapterem 3501 jest możliwość pracy z pomiarem samego błysku, bez udziału światła zastanego. Potwierdzenie poprawnej ekspozycji, jak również informacja o niedoświetleniu lub prześwietleniu, pojawiają się w celowniku na 4 sek po wykonaniu zdjęcia.

Kolejnym krokiem naprzód i ułatwieniem pracy z różnymi lampami błyskowymi, a w szczególności z oświetleniem studyjnym, jest selektywny pomiar błysku dokonywany przed ekspozycją, co producent uznaje za piąty tryb pracy kamery. Fotografujący przymyka obiektyw do wybranej przysłony roboczej i wyzwala lampę błyskową. Leica R8 podaje różnicę pomiędzy ilością światła wyemitowangeo oraz niezbędnie potrzebnego do prawidłowego naświetlenia filmu. Dzięki temu można skorygować wybraną wartość przysłony lub zmienić ilość energii świetlnej emitowanej przez lampę błyskową.

Obiektywy

Z Leiką R8 współpracują wszystkie obiektywy systemu Leica R, a obejmują one zakres ogniskowych od super szerokokątnego 15 mm do teleobiektywu 800 mm. Wśród bogatego wyboru znajdują się modele o bardzo dużej jasności (nawet f/1.0), jak również najwyższej jakości zoomy i obiektywy makro. Zastosowanie elektrycznych styków w nowych i przyszłych obiektywach Leica R stanowi bazę do zwiększonej wymiany z aparatem, i poprzez niego także z lampą błyskową, sygnałów i danych, np. wspomniane wcześniej sterowanie zoomem lampy błyskowej.

Celownik i informacje

Leica R8 posiada także zupełnie nowy, jasny i kontrastowy celownik z wysokim punktem ocznym - jakość obserwowanego obrazu w dużej mierze zależy także od znakomitych matówek firmy Leica. Celownik umożliwia wyraźną obserwację całego obrazu, również osobom noszącym okulary. Dla dodatkowej wygody wziernik wyposażono w korekcję optyczną +/- 2 dioptrie (możliwa dodatkowa korekcja od -3 do +3 dioptrii przy pomocy nasadek optycznych). Pod celownikiem umieszczony jest ciekłokrystaliczny wyświetlacz przekazujący niezbędne podczas obserwacji obrazu w celowniku informacje: ostrzeżenie o wyjściu poza krańce zakresu pomiarowego, ostrzeżenie o niezgodności nastawionej przez fotografującego czułości i odczytem z kodu DX, korekcja naświetlania, rodzaj pomiaru oświetlenia, uruchomiona pamięć pomiaru, gotowość lampy błyskowej i sterowanie nią, tryb pracy aparatu, przysłona w odstępach połówkowych, odchyłki i zrównoważenie przy ręcznym doborze parametrów ekspozycji, rezultat pomiaru TTL-Flash, czasy otwarcia migawki w odstępach połówkowych, ostrzeżenie przed prześwietleniem i niedoświetleniem, licznik zdjęć. Dane podawane są w postaci symboli i siedmiosegmentowego zapisu cyfr. Jeżeli migawka jest naciągnięta znikają dopiero po 14 sek od momentu zdjęcia palca z jej spustu. Wyświetlacz jest podświetlany.

Leica R8 wyposażona jest także w drugi wyświetlacz ciekłokrystaliczny, znajdujący się na ściance tylnej aparatu. Zawiera on dane z celownika oraz informacje rzadziej potrzebne, które nie muszą się w nim znajdować, jak czułość filmu, działanie samowyzwalacza czy poziom zużycia baterii.

Transport filmu

Leica R8 posiada łatwe zakładanie filmu i odczyt jego czułości z kodu DX. Aparat cicho współpracuje z winderem - 2 kl/sek lub motorem - 4, 2 lub 1 kl/sek. Obydwa urządzenia pozwalają także automatycznie i szybko zwinąć film oraz dokonać wspomnianej już wcześniej automatyki wariantów naświetlania.

Konstrukcja korpusu

Obudowa Leiki R8 wykonana jest z odlewu cynkowego - dostępna jest z czarnym lub srebrnym wykończeniem. Wnętrze konstrukcji zbudowane jest z aluminium solidnie połączonego w podstawie z metalową płytą, na której znajduje się gwint do statywu. Podstawę zbudowano z materiału syntetycznego, w którym osadzono metalową płytę z mocowaniem statywowym. Zewnętrzna powierzchnia podstawy aparatu jest gumowana.

Inne funkcje

Leica R8 wyposażona jest w komplet dodatkowych funkcji, niezbędnych zawodowemu fotografowi. Ma więc możliwość zablokowania lustra w górnym położeniu, dźwignię kontroli głębi ostrości służąca także do wyzwalania omawianego wcześniej błysku wstępnego oraz funkcję wielokrotnej ekspozycji, która pozwala na wykonanie nieograniczonej liczby naświetleń. W tej ostatniej technice film zostaje pewnie unieruchomiony, a licznik zdjęć nie odlicza kolejnych ekspozycji. Aparat może także mierzyć oświetlenie przy przysłonie roboczej, jeżeli założony obiektyw lub akcesoria nie posiadają automatycznej przysłony.

Leica R8 ma w spuście migawki gwint do podłączenia oświetlenia studyjnego, posiada również wejście dla wężyka spustowego. Jej samowyzwalacz pracuje z opóźnieniem 2 lub 12 sek, co oznajmia dioda LED, a wziernik ma wbudowaną zasłonkę. Na tylnej ściance korpusu znajduje się okienko do identyfikacji założonego filmu.

Minusem specyfikacji Leiki R8 jest brak czasów mechanicznych, niezbędnych w trudnych warunkach pracy wielu kreatywnych fotografów profesjonalych.

Jarosław Mikołajczuk

Wybrane dane techniczne:

Zakres czułości: od ISO 6/9 do ISO 12.800/42 z działającą korekcją w pełnym zakresie; kod DX - od ISO 25/15 do ISO 5000/38

Zakres czułości dla TTL-Flash: pomiar tradycyjny - od ISO 12/12 do ISO 3200/36; pomiar błysku wstępnego - od ISO 25/15 do ISO 400/27

Korekcja błysku: od - 3 1/3 EV do 3 1/3 EV w odstępach co 1/3 EV z adapterem SCA 3501; w automatyce programowanej stała wartość -1 2/3

Pole celownika: 23 x 35 mm, co daje 93% obrazu rejestrowanego na klatce zdjęciowej (96% w pionie i 97% w poziomie) w zestawieniu z tradycyjnym formatem klatki slajdu

Powiększenie celownika: 0.75x z obiektywem ustawionym na nieskończoność i przy zerowej korekcji optycznej

Lustro: odbija 70% padającego nań światła i przepuszcza 30%

Gwint statywowy: A 1/4 (1/4'') zabezpieczony przed obrotem zgodnie z normą DIN 4503

Zasilanie: aparat - 2 baterie litowe CR2; winder - 2 baterie litowe 123; motor (Drive) - 8 baterii 1.5 V (AA)

Wymiary (szer. x wys. x gł.): 158 x 101 x 62 mm

Masa: 890 g