Foto-Kurier na weekend: Sekrety fotografii podwodnej - pełny artykuł z Foto-Kuriera 7/2015

ciąg dalszy...

Światło i kolory

Aby wydobyć prawdziwe kolory pod wodą, trzeba użyć sztucznego światła, gdyż woda skutecznie pochłania światło słoneczne. Światło widzialne dla ludzkiego oka to fala, której długość waha się pomiędzy 380 a 780 nm [1] i odpowiada ona poszczególnym kolorom, dokładnie tak jak w tęczy, która powstaje, gdy światło ulega rozszczepieniu i załamaniu przez znajdujące się w powietrzu krople wody. Światło, przenikając przez wodę, zostaje pochłonięte właśnie według kolejności długości fal. Pierwsze ulegają pochłonięciu fale najdłuższe, o najmniejszej energii, które nasze oko (a właściwie nasz mózg) odbiera jako kolor czerwony. Przez to właśnie pierwszy pod wodną zanika kolor czerwony, potem pomarańczowy, żółty i zielony, zaś najdłużej widocznymi kolorami są: cyjan, niebieski, indygo i fioletowy. Stopień pochłaniania światła w wodzie zależy od wielu czynników, takich jak: przejrzystość, rodzaj zawiesiny i osadów, zakwity, skład chemiczny, rodzaj zbiornika wodnego, itd. Dlatego już na niewielkiej głębokości, obiekty czerwone lub żółte, wydają się być szare. Czysta woda jest najbardziej przejrzysta dla fal o długości 480 nm, co nasze oko odbiera jako niebieski [2]. Jednak w zanieczyszczonej wodzie maksimum przepuszczalności jest przesunięte do około 530 nm, co odpowiada pasmu zielonemu. To zjawisko wyjaśnia, dlaczego niebieski kolor będzie dominował w czystych wodach mórz i oceanów , zaś w mętnej wodzie naszych rodzimych jezior i rzek, dominować będą zielenie i żółcie . Z tego właśnie powodu, aby wydobyć prawdziwe i naturalne kolory, musimy nasz obiekt podświetlić pod wodą sztucznym światłem lampy błyskowej. Inaczej nasze zdjęcie będzie monochromatyczne.

Ławica barakud czarnopłetwych (Sphyraena qenie), Morze Czerwone, Egipt. fot. Wojciech Nawrocki.

Bezpieczeństwo, technika i umiejętności nurkowania

Aby świadomie i bezpiecznie fotografować pod wodą, powinieneś nabyć określone umiejętności nurkowania. Im lepiej opanujesz odpowiednie wyważenie się, perfekcyjną pływalność, trym i techniki poruszania się, tym mniej szkód wyrządzisz sobie, innym i środowisku.
• Uważaj, aby fotografując, nie zniszczyć przypadkiem kruchego i delikatnego podwodnego życia. Nawet nieuważne podparcie się o rafę koralową, nie mówiąc o niekontrolowanym wpadnięciu na rafę w wyniku spychającego cię prądu, czy też zderzeniu lub opadnięciu na rafę / dno z powodu braku kontroli pływalności, powodują łamanie i bezpowrotne zniszczenie koralowców i innych organizmów, które potrzebują wielu lat na wzrost i regenerację.
• Dopracuj technikę pływania żabką pod wodą, mając zawsze zgięte i uniesione nogi nad linią ciała, utworzoną przez tułów. Jest to bardzo istotne z dwóch powodów: przy piaszczystym, czy mulistym dnie, występującym w naszych rzekach i jeziorach, ta technika nie „mąci dna”, zaś nurkując w ciepłych morzach, ta technika ogranicza możliwość uderzeń płetwami w rafę koralową.

• Polecam stosowanie krótkich płetw typu JET FIN. Pomimo, że ich stosowanie jest raczej „w modzie” nurków zaawansowanych i technicznych, to płetwy tego typu są lepsze również dla początkujących – są krótsze, stawiają mniejszy opór, łatwiej się nimi macha, łatwiej pływa do tyłu i według mnie, to one „wybaczają więcej błędów” w technice pływania żabką.
• Staraj się zawsze mieć pod wodą ułożenie ciała w pozycji poziomej do dna i unikaj pozycji pionowej, w której trudniej utrzymać neutralną pływalność. Pozycja równoległa do dna (taka jak pozycja spadochroniarza) stawia większy opór dla zmiany głębokości pod wodą i jest bezpieczniejsza – ma to szczególne znaczenie podczas fotografowania, kiedy chwilowo jesteśmy zajęci patrzeniem przez wizjer i kadrowaniem.
• Niewątpliwie przydatna jest umiejętność wykonywania tzw. „helikoptera”, czyli obracania się w miejscu dookoła własnej osi oraz pływanie żabką do tyłu, by móc troszkę odpłynąć od fotografowanego obiektu.
• Zachowuj odpowiedni dystans i nigdy nie dotykaj podwodnych zwierząt i rafy koralowej, nie tylko ze względu na ochronę podwodnej przyrody, ale również ze względu na własne bezpieczeństwo. Wiele podwodnych zwierząt ma trujący jad, który po przedostaniu się do organizmu, na skutek ukłucia czy ukąszenia, powoduje mocny ból, a czasem potrafi sparaliżować, a nawet zabić (kolce jadowe ogończy i orleni, promienie płetw grzbietowych skrzydlicy, ostrosza, chimery i ryb syganowatych). Co więcej, część wyposażonych w jadowite kolce grzbietowe zwierząt, doskonale się kamufluje wśród raf lub wręcz leży na dnie zakopana w piasku (skorpena, szkaradnica, skaber).
• Pamiętaj, że nawet najlepsze zdjęcie, ale wykonane kosztem zniszczenia podwodnego życia jest nieetyczne i nic nie warte!
• Najlepszą zasadą bezpiecznego nurkowania, którą nie bez powodu wbijają do głowy instruktorzy nurkowania, pod którą podpisujemy się obiema rękoma, jest zasada: „Plan Your dive and dive Your plan”, czyli „Zaplanuj swoje nurkowanie i nurkuj zgodnie z tym planem”. W szczególności kontroluj czas i głębokość nurkowania.
• Zawsze miej ze sobą komputer nurkowy, a idealnym rozwiązaniem jest posiadanie dwóch. Przed każdym nurkowaniem sprawdzaj czy akumulator komputera jest naładowany.
• Zawsze miej ze sobą narzędzie do cięcia sieci – lepsze są szarpaki niż noże.

• Do podwodnej obudowy swojego aparatu, przymocuj karabińczyk, by w razie potrzeby móc zaczepić obudowę do d-ringa na uprzęży, czy kamizelce i „zwolnić” ręce . Ja mam do tego celu specjalne mocowanie (retraktor) – karabińczyk zamocowany jest na parcianym pasku, który ma też pętlę z przedłużką na sprężynie, która jest zwalniana lub zapinana na klamrę [A] – w ten sposób, odpinając klamrę, pasek jest dłuższy o długość sprężyny i mogę wówczas fotografować, mając obudowę przypiętą na stałe.

• Zdejmuj pokrowiec od soczewki portu dopiero przed samym wejściem do wody i zakładaj go na kopułę od razu po wyjściu z wody.

• Składając podwodny zestaw, nigdy się nie spiesz – wielu fotografów zalało z tego powodu swoje lustrzanki. Powodem zalania może być:
– nie dopięta klamra obudowy
– źle ułożony i przyskrzyniony o-ring
– zanieczyszczenia na o-ringu lub zupełny brak o-ringu bo np. wypadł z pierścienia dystansującego port od obudowy
– nie domknięte systemy/zaczepy mocujące port do obudowy
– brak zaślepki z o-ringiem w miejscu kabla łączącego lampę błyskową z obudową systemem TTL – to może się zdarzyć gdy postanowimy nie zabierać lampy błyskowej na kolejne nurkowanie, odłączymy ją od zestawu, wykręcając kabel TTL od obudowy, ale zapomnimy o wkręceniu zaślepki w miejsce, gdzie przed chwilą była podłączona lampa.
• Pamiętajmy o tym, że najważniejszą misją nurkowania jest bezpieczny powrót na powierzchnię, a nie zrobienie zdjęcia.